Ahrazlı Aşireti

                                                            Hatokay Cüheylası

AHRAZLI  AŞİRETİ

A’raz,Ağraz,Ahraz
Ahrazbey,Ahrazlı,Ahrazoğulları

Oğuzların Bozok Kolu,Yıldızhan’ın Soyundan,Beğdili Boyunun[1]
Horasan Erenlerinden Türkmen Lek(Lök)Aşireti’nin ikinci kuşak
aşireti;Ahrazlı Aşiretidir.

Ahrazlı Aşireti’nin İlk Beyi;Asker Lekli Hüseyin Beyin,Savaşta al

dığı ok yarasından kalan,konuşamama A’razından,A’raz lakabıyla

anılması,A’raz Bey ismine dönüşmüştür.Sonraki süreçte;A’raz,sözü

değişerek günümüze Ahrazbey,Ahrazlı,Ahrazoğulları şeklinde ulaş

mıştır.

Ahrazlı Aşiretini Öğrenmek için,Bağlı olduğu Lek Aşiretini tanımak
daha uygun olur.Horasanın Lekistan Bölgesinden isim alan‘Lek Aşi
reti’Yenilmeyi kabul etmez,yenilmez,bahadır anlamındadır.Lek,Lök
Sonradan Lekli,Löklü,Lekliler,Löklüler, şeklinde kullanılmıştır.

Türkçe’nin Batı Lehçesi Oğuzca’nın(Hakaniye Türkçesi)gelişip kol
lara ayrıldığı Coğrafya Hatokay Bölgesi olarak bilinir.Hakaniye
Lehçesinin Kelime hazinesi Kendi içindeki  Bölge farklılığıyla,
taşındığı bölgelerde,bünyelerine aldığı yeni kelimelerle zenginleşe
rek yeni Lehçeler oluşturmuştur.Böylece farklılıklar daha derinleş
miştir.Oğuzca;Azerice’nin,Kürmanca’nın,Türkmence’nin Anası ol
muştur.

Oğuzların Beğdili Boyları ve Aşiretleri;Oğuzcanın,Lekistan Bölge
sinde konuşulan Lek Kürmanç[2] dilini kullanmaktadırlar.Beğdili
Oğuzcası(Türkçesi)konuşduklarından bazı Boy ve Aşiretler Kürt
sanılmaktadır.Beğdili Boyu Aşiretlerinden;Atmalı,Löklü,Badili,Ha
rizmler örnekdir.Aşiretlerin 1000 yıllık oluşum süreçleri,insan yaşa
mı gibi,canlı,dinamik süreçdir.Aşiretler yaşadıkları yörelerde karşı
laştıkları inanç ve konuşma biçimlerini,kaynaştırarak yaşamlarında
kullanmaları doğal bir olaydır.

Horasan Bölgesi,Oğuzların dal budak saldığı;Boy ve Aşiretleri’nin
İslamiyeti tanıyıp kabul ettiği Coğrafyadır.Oğuz Aşiretleri İslam
Dinini ilk kabul ettiklerinde Şii itikadında olmuşlardır.Türkmen
Aşiretlerin çoğunluğu Horasanda iken Sunni olmuşlar.Türkmen
Aşiretleri gittikleri yerlerde;Anadolu,Irak,Suriye Coğrafyasında
Sunni Mezheblere geçmişlerdir.Şii ve Anadolu Şii’liği(Alevilik)Mez
heplerinde olan Türkmen Aşiretlerinin bazıları günümüze kadar Şii
olarak gelmişlerdir.Bazı Aşiretler de dağıldıkları Coğrafya üzerinde
ki özelliklere bağlı olarak farklı Mezheplerden olmuşlardır.Bu bağ
lamda;Lek Aşireti’nin Azerbeycan Oymakları Şii,Anadolu Oymakla
rının;bazıları Alevi,bazıları Sunni(Hanefi,Şafi)Mezhebindendirler.

Tarihte,Türklerin Türkistandan Batıya açılma yolları olarak iki yol
kullanılmıştır.Birincisi Karatay Yolu diğeri,Hatokay Yolu.Anadolu
'ya Fetih Seferleri ve göçlerin yapıldığı Hatokay yoluna Hatokay
Bölgesinden geçtiği için bu isim verilmiştir.Osmanlı Arşiv Belgele
rinde;Lek Aşiretine'Hatokay Cüheylası'denilmektedir.Cüheyla:Ser
dengeçti;Akıncı Beyi anlamındadır;İyi süvari,korkusuz Askerlere,
verilen bir sıfattır.Bu Özelliklerinden dolayı Selçuklu Ordularının
öncü birliklerinde Leklilerin önemli hizmetleri olmuştur.

Azerbeycan,İran,Irak,Suriye,Anadolu Coğrayasında dağılmış olarak
yaşayan Lek Aşireti Oymakları bulunmaktadır.Rakka'nın Nüfus ya
pısını dengeleyerek düzenleme,asayişi sağlama amacıyla,Halep Çev
resinde bulunan‘Reyhanlı Aşiretlerinin’Rakkaya zorunlu iskanına 
uymayan Lök Aşireti Oymaklarının,Kürt ve Cerit Köylerine dağıl
mak suretiyle hayvancılıkla iştigal etmelerinden Rakkaya gitmekten
kurtulmuşlardır.Ahrazlı Aşireti Obalarının bir kısmı Azerbaycanda
dır.Azerbeycanda yaşayan Ahrazlı Aşireti Oymakları Azeri olmaları
yanında,Azeri Lehçesi konuşmakta ve Şii mezhebindendirler.

Rey şehrinin Han Çevresinden gelerek Suriye Bölgesine dağılan

Mürselli,Bahadırlı,Sarıcalı,Lök Aşireti’nin Reyhaniye‘Löklü’Oy

mağından ayrı,Lök Aşireti’nin ikinci kuşak Aşireti’Ahrazlı Aşireti

Oymağı’da Bölgeye yerleşen oymaklardandır.[3] Ahrazlı Aşireti

Oymağı’na ait Köy:’Bab-ı Rasul Ağraz’[4]Türkman-ı A’zaz Sanca

ğında idi,günümüzde Suriye sınırları içindedir.Bölgeye gelen diğer

Türkmen Oymakları gibi,Memlükler Döneminde;Halep,Şam,Maraş

arasındaki bölgede yaşamışlardır.Reyhaniye Aşiretleri ismi verilen

bu Aşiretlerden Osmanlı Kaynaklarında Ekrad-ı Türkman[5]olarak

bahs olunmaktadır.Sonradan hepsi yerleşik yaşama geçmişlerdir.

Ahrazlı Aşireti,Bab’ül A’razdan sonra Amik Oymağı Merkezi ola
rak,Kırıkhan yakınlarındaki Ahrazlı köyünü kullanmışlardır.Bab’ül
Arazdan(Suriye),Hatay,Maraş,Adana,MersinVilayetlerine dağılmış
halde yaşamaktadırlar.Lök,Ahrazlı Oymakları birbirlerine sıkı akra
balık bağlarıyla bağlı Türkmen Lök(Ahrazlı Aşireti)nin Anadilleri;
Türkiye Türkçesi,İnançları;İslam,Sunni,Hanefi Mezhebidir.

[1]’Beydili Boyu’’Beydili Aşireti’ Akraba,ayrı sosyal topluluk isimleridir.
[2]Kürmanç:Oğuzcanın(Türkçenin)Kolu;ses olarak Kürtçeye benzeyen,
Kürtçeden farklı Lehçe.Beydili Türkçesi(Oğuzca)[Kürmanşah(=Kirmenşah)
Bölgesi]=[Lek:Lekçe(=Lök:Lökçe)Bölgesi]
[3]Reyhaniye Aşiret Oymakları;Günümüzde Aşiret  olarak anılmaktadırlar.
Mürselli Aşireti,Bahadırlı Aşireti...
[4]Ekrad:Başeğmez,Aykırı.
Osmanlı Kaynaklarında:’Ekrat’sözcüğü,Devlet kontrolüne girmeyen anlamında
kullanılmıştır.Ekrad-ı Kürt,Ekrad-ı Türkmen,Ekrad-ı Kilis,Ekrad-ı Kıbti biçimindedir.
[5] H 1263(M 1846)Türkman-ı A’zaz Sancağı(Halep-Suriye)
Bab-ı Rasul Ağraz:Ahrazlı Rasul’un Yurdu(Kapısı)[Dirayetlilik(Devletlilik):Aşiret Kapısı].
Bab’ül A’razlı:Ahrazlı İli’nin(Yurdunun)Parçası.

A’RAZLI (AHRAZLI) AŞİRETİ OYMAKLARI

LEK,A’RAZLI AŞİRETİ (AZERİ OYMAKLARI):

A’razlı Aşireti Oymağı Nahçivan
A’razlı AşiretiOymağı(Kür Aras)Kars
Diğerleri...











AHRAZLI AŞİRETİ (TÜRKMEN OYMAKLARI)
Ahrazlı Aşireti Oymağı;Bab’ül A’razlı Köyü/Halep-Suriye
Ahrazlı Aşireti Oymağı Ahrazlı Köyü/ Kırıkhan-Hatay
Ahrazlı Aşireti Oymağı(Löklü)/ Kırıkhan-Hatay
Ahrazlı Aşireti Oymağı  Saylak Köyü/ Kırıkhan-Hatay
Ahrazlı  Aşireti Oymağı Payas-Hatay
Ahrazlı Aşireti Oymağı Çobanlı-K.Maraş
Ahrazlı Aşireti Oymağı Osmaniye
Ahrazlı Aşireti Oymağı Kozan
Ahrazlı Aşireti Oymağı Adana
Ahrazlı Aşireti Oymağı Tarsus-Mersin
Ahrazlı Aşireti Oymağı Uzunyayla-Mersin
Ahrazlı Aşireti Oymağı Mersin


Not::Kaynak gösterilmeden;kısmen ya da tamamen kullanılamaz.


06.03.2013                                

İsmail YİĞİT

Araştırmacı Yazar

yigitarastirmaci@hotmail.com

İsmail YİĞİT-Google+

İsmail YİĞİT "Derlemeler" -Youtube

İsmail YİĞİT "Naturel Yaşam" -Youtube